مطالعه اثرات حاد و مزمن فلزات سنگین (کادمیوم و سرب) و هیدروکربن های نفتی بر شاخص های هیستوپاتولوژی کلیه در خامه ماهی

هدف از این مطالعه، بررسی اثرات حاد و مزمن کلرید کادمیوم، نیترات سرب و هیدرو کربن های نفتی (tph) بر بافت کلیه خامه ماهی (chanos chanos) بود. خامه ماهیان جوان با میانگین طولی 4/0 ± 7/16 سانتی متر و وزن 2/1 ± 64 گرم برای این تحقیق انتخاب شدند. به این منظور، ابتدا غلظت حد کشنده (96h-lc50) هر یک از این آلاینده ها برای این گونه تعیین شد. سپس ماهیان در معرض سه غلظت 1/20 ، 1/10 و 1/5 از غلظت کشنده ی هر یک از این مواد با 3 تکرار برای هر یک و همچنین یک گروه منحصراً با آب دریا بعنوان گروه شاهد (با 3 تکرار) قرار داده شدند. نمونه ها به مدت 24 ساعت و 96 ساعت، 7 روز و 14 روز در این تیمار-ها نگه داری شدند. نمونه برداری از کلیه ی خامه ماهیان تحت آزمایش انجام شد. نمونه های کلیه، در فیکساتیو بوئن، قرار داده شدند و پس از انجام مراحل معمول بافت شناسی، رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین- ائوزین انجام گرفت. اسلاید های تهیه شده توسط میکروسکوپ نوری بررسی شدند. آسیب های مشاهده شده در این تحقیق به طور کلی مشابه بوده، اما شدت این عارضه ها در گروه های مختلف متفاوت بود. عوارض مشاهده شده عبارت بودند از: دژنرسانس اپیتلیوم توبولار، جدا شدن سلول ها از غشای پایه، کاهش و در مواردی انسداد لومن توبولار، تغییرات هسته در سلول های اپیتلیوم به صورت پیکنوزو هایپرتروفی، تغییراتی در گلومرول و فضای کپسول بومن، نکروز توبولار و خونریزی در بافت. در بررسی های حاد شدت های متفاوتی از آسیب های کلیوی در گروه-های در معرض کلرید کادمیوم و نیترات سرب مشاهده شد. مقایسه بین گروه های در معرض این دو نمک فلزی نشان داد، وقوع عوارضی که قادر به ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی بافت هستند، در گروه های در معرض نیترات سرب شدید تر از گروه های در معرض کلرید کادمیوم بود. در مرحله ی دوم از بررسی های حاد (96 ساعت) همان طور که انتظار می رفت، عوارض بیشتر و شدید تری در گروه های در معرض آلاینده ها مشاهده شد. در این مرحله نیز اثرات شدید تر در گروه های در معرض نیترات سرب مشاهده شد. در بررسی های مزمن آسیب های مشاهده شده در گروه های در معرض آلاینده ها شدت یافته بود و تقریبا در همه ی گروه ها مشابه بود. آسیب های هیستوپاتولوژیک مشاهده شده در گروه های در معرض هیدروکربن های نفتی از همان مراحل حاد، تا حدودی بیش از دو آلاینده ی دیگر بود. مقایسه بین سه گروه آلاینده نشان داد، در هر دو مرحله ی حاد و مزمن، آسیب های مشاهده شده در گروه های در معرض هیدروکربن های نفتی بیش از گروه های در معرض دو آلاینده ی فلزی دیگر بود. نتایج نشان داد، تغییرات هیستوپاتولوژی و شدت این تغییرات در کلیه ی خامه ماهیان در معرض کلرید کادمیوم، نیترات سرب و هیدروکربن های نفتی، ارتباط مستقیمی با غلظت آلاینده و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آلاینده دارد و این سه آلاینده، توانایی ایجاد عوارض زیان باری را در بافت کلیه ی خامه ماهی دارند. بنابراین می توان نتیجه گرفت، کلیه می تواند اندیکاتور مناسبی برای ارزیابی اثرات آلودگی های محیطی باشد.